Донатори: Фондација Биро за развој на демократијата во странство, Холандија.
Време на реализација: 03/2017-12/2017
Буџет: 13.797 ЕУР
Општа цел: Да придонесе за создавање на демократска зелена програма извлечена од самите граѓани, што ќе биде главната заложба за Зелениот институт и неговата значајна улога во борбата за зелените политики во земјата.
Краток опис: Проектот беше продолжение на конференцијата на Зелениот институт, септември 2016 година, „Зелените политики како катализатори за развој на македонската демократија и квалитетот на животот“, кога нашата организација ги дефинираше приоритетите и темите:
- Животната средина и квалитетот на животот;
- Зелена економија и зелени работни места;
- Човекови права и демократија;
- Социјална правда.
Со оглед на тоа што се ближеа локалните избори во есента 2017 година, се појави потреба од проценка на локалните проблеми на македонските граѓани и креирање зелена програма. Активностите се одвиваа во 23 општини, што беше можност да се замолат зелените активисти и луѓето со еколошка свест да ги дефинираат локалните приоритети и да се подготват за промовирање и лобирање на зелените политики во следните локални совети. Активностите беа спроведени со 3 компоненти:
А. Мапирање на потребите на граѓаните;
Б. Создавање зелена платформа преку дискусии со локални засегнати страни;
В. Промовирање на зелената програма со локални зелени политики.
Оваа зелена програма конечно беше дефиниција на нашата мисија како Зелен институт за наредниот период, како актер посветен на демократијата и подобрувањето на квалитетот на животот во македонското општество.
* Предложениот проект не можевме да го следиме прецизно поради политичката криза во Македонија. Делумно ја променивме агендата, задржувајќи ги главните цели и постигнувајќи висока видливост и влијание врз главните зелени теми.
Активности:
А. Мапирање на потребите на граѓаните
1. Анкета со прашалник и анализа - фокус групи во 23 општини. Главните откриени прашања: недостаток на заштита на животната средина, загадување во големите градови, загадување од рудници, законски квалитет на живот, урбан хаос, недостаток на социјална правда и човекови права.
2. Средби со граѓани во 23 општини - од април до јули, во Скопје со 6 градски општини, Крива Паланка, Дојран, Гевгелија, Валандово, Охрид, Струга, Кочани, Куманово, Тетово, Гостивар, Штип, Пробиштип, Битола, Прилеп, Делчево, Берово, Лозово), меѓу 15 и 60 посетители. Главното прашање беше заштитата на животната средина и особено стоп за ископ на злато, како најжешко прашање. Зелен институт беше дел од движењето против рударството, развиено во Македонија последните 2 години.
Б. Создавање зелена платформа преку дискусии со локални засегнати страни
3. Прва меѓународна конференција: Искуството на Европските Зелени во борбата против загадувањето од рудниците (22.8.2017) - над 60 учесници во Скопје, вклучително и од зелената партија ДОМ и Комитетот на ЕГП. Говорници: копретседател на Европските Зелени, европратеник Рајнхард Бутикофер; претседател на ДОМ, Лилјана Поповска; активистка од бугарските зелени Даниела Божинова; активистот од движењето за борба против рударството, Димче Балевски. Јавно лобирање против опасното рударство. Значајна медиумска покриеност.
4. Младински семинар (1.-3.9.2017) - 40 учесници во Крива Паланка, зелени младински активисти за демократска Македонија.
5. Втора меѓународна конференција: Против отворањето на рудници (10.10.2017) - над 70 учесници во Скопје, поддржани од Бугарските Зелени. Говорници: Директорот на инспекторатот за животна средина, Мирослав Богдановски, претседател на ДОМ, Лилјана Поповска, координатор на Балканската зелена мрежа, Борислав Сандов, активисти за борба против рударството од Гевгелија, Богданци и Валандово - Ангел Наков, Јован Џалев и Горан Балески. Значајна медиумска покриеност.
В. Промовирање на зелената програма со локални зелени политики
6. Промовирање на зелената програма во предизборниот период на Локалните избори на 15 октомври 2017 година. Можност за Зелениот институт и сите зелени активисти во државата, да лобираат за промени во локалната политика во следниот период.
7. Прва конференција на зелените активисти со избраните зелени советници (26.10.2017) - 40 учесници ги објавија своите приоритети за зелените општини: борба против загадувањето, особено од ископувањето злато, против урбаниот хаос, за зелена економија и зелените работни места. Изгради нова советничка мрежа со координатори.
8. Втора конференција на зелените активисти со избраните зелени советници (28.12.2017) - 40 учесници, споделено искуство и предизвици со кои се соочува нивната општина. Договор за заедничка работа за да се најде подобар начин за решавање на зелените проблеми.
Резултати:
- Зелената агенда беше главна тема на Локалните избори 2017 во Македонија на повеќето партиски листи. Тоа беше заеднички придонес на зеленото движење во земјата.
- Беа избрани 21 зелен советник од зелената партија, но и многу од други партии кои формално не беа прогласени за зелени, туку со зелен начин на размислување.
- За време на изборите, Законот за урбано зеленило беше ставен во собраниска процедура по 7 години чекање, како предлог на двајцата зелени парламентарци, со поддршка на коалициските партнери во Владата. Тој беше формално усвоен во јануари 2018 година.
- По изборите, Законот за минерални суровини беше ставен во собраниска процедура од двајцата зелени парламентарци, за забрана на истекување на цијанид и сулфурна киселина во рудници на отворен коп. Беше силно поддржан од 40 еколошки организации и по 1 година борба во парламентот и медиумите, конечно беше усвоен во јануари 2019 година.
* Се создаде атмосфера во која зелената агенда се наметна како напредна и израз на вољата на граѓаните, па поминаа повеќе законски решенија за кои се чекаше со години.